Cuma, Mart 29, 2024
Ana SayfaGenelİhtilafü’l Hadis İlmi

İhtilafü’l Hadis İlmi

İhtilafü’l Hadis, sağlam bir hadisin yine sağlam bir hadise zıt düşmesi veya öyle görünmesi ya da algılanmasıdır. İhtilafü’l-Hadis ilmi bu tür zıt görünen hadisleri konu edinip bunları değerlendiren ve zıtlığı çözmeye çalışan ilim dalıdır. Bu ilme lam harfinin fetha veya kesre okunmasıyla Muhtelefü’l-Hadis veya Muhtelifü’l-Hadis, Müşkilü’l- Hadis de denir. Bazı alimler ihtilafül hadisi hadisler arasındaki ihtilaf, Müşkilü’l-Hadis’i de hadislerin diğer delillerle ihtilafı şeklinde anlayarak anlamlarının farklı olduğunu savunmaktadırlar. İbnü’s-Salah bu iki ilim dalını birbirinden ayırmaz.

Fıkıh usulünde konu tearuz başlığı alında ele alınır ve hem hadislerin kendi aralarında hem de diğer delillerle çelişmesi incelenir.

Hadislerin birisi zayıf diğeri sahih ise arada ihtilaftan bahsedilemez.

Alimler sahih yani sağlam hadisler arasında gerçekte zıtlık olup olmayacağı konusunda üç gruba ayrılmışlardır.

1- Çelişkiyi kabul etmeyenler (zıtlık gerçekte değil görüntüdedir.)

2- Çelişkiyi kabul edenler (hadislerin bazıları özel bazıları genel hüküm ifade edebilir.)

3- Çelişkiyi kısmen kabul edenler.

Hadislerin arasındaki ihtilafın giderilmesinde dört temel yöntem vardır:

  1. CEM’ VE TE’LİF: Cem Arapça’da dağınık olan şeyleri bir araya getirme, Te’lif ise uzlaştırma anlamına gelir.
  2. NESH: Arapça’da yok etmek ortadan kaldırmak nakletmek anlamlarına gelir.

İslamî ilimlerde neshin tanımı: “Şer’i bir hükmün daha sonra gelen şer’i bir delille kaldırılması’’ şeklindedir. Yürürlükten kaldırılan önceki hükme mensuh, öncekini yürürlükten kaldıran sonraki hükme nasih denir.

  • TERCİH: Birtakım ölçütlere dayanarak çelişen hadislerden birini tercih edip öbürünü terk etmektir.

Tercih sebepleri:

1- Senedle ilgili sebepler.

2- Metinle ilgili sebepler.

3- Hükümle ilgili sebepler.

4- Harici sebepler.

4- TEVAKKUF: Tevakkuf Arapça’da durmak, duraksamak, beklemek anlamlarına gelir. İhtilafı giderme yöntemi olarak tevakkuf, çelişen hadisler konusunda karar vermemek, askıya almak, karar vermeyi, sağlayacak delil ve karineler buluncaya kadar beklemek anlamına gelir. Tevakkuf aslında ihtilafı giderme yöntemi değil askıya alma yöntemidir.

Hadisler arasındaki çelişkiyi giderme yöntemleri:

HADİSCİLER: Cem’, nesh, tercih, tevakkuf.

İSLAM ALİMLERİNİN ÇOĞUNLUĞU: Cem’, tercih, nesh, tevakkuf.

HANEFİLER: Nesh, tercih, cem’, terk.

İhtilafu’l Hadis ile ilgili kitaplar.

Şafii, İhtilafü’l-Hadis.

İbn Kuteybe, Te’vilü Muhtelifi’l Hadis.

Ebu Ca’fer et-Tahavi, Müşkilü’l-Asar.

RELATED ARTICLES

Most Popular

Recent Comments