Sünnet kelimesi ara sıra ve gelişigüzel yapılan şeyleri değil, adet niteliğinde, devamlı ve sürekli, aynı zamanda bilinçli davranışları ifade eder.
Sünnet’in hadis ilmindeki anlamı ise. Hz Peygamber (s.a.v.)’in sözleri, davranışları ve onaylarıdır. Sünnet ile hadis arasında çok ince bir mana farkı vardır.Bu da sünnet eşittir hadis denilmenisini kolaylaştırır.
SÜNNET’İN KISIMLARI
1- KAVLİ SÜNNET: Hz Peygamber(sav) sözleridir.
2- FİİLİ SÜNNET: Hz Peygamber(sav) ın fiilleri ve davranışlarıdır.
3- TAKRİRİ SÜNNET: Hz Peygamber(s.a.v.)’in huzurunda veya bilgisi dahilinde olmak şartıyla, sahabe tarafından söylenen sözleri ve yapılan davranışları onaylaması veya karşı çıkmasıdır.
SÜNNETİN KISIMLARINA MİSALLER
Sünetin herbir kısmına misal olarak birer hadisi buraya alıyoruz. Bu şekilde sünnetin kısımlarını ve Hadis Kitapları’nın mahiyetlerini ortaya koymuş oluruz. Bu vesileyle “Biz sünneti değil, hadisleri inkar ediyoruz” diyenler de aslında sünneti inkar ettiklerini öğrenirler.
Sünnetin çeşitlerine misaller:
KAVLÎ SÜNNET:
Peygamber (s.a.s) şöyle buyurmuştur: “Köleleriniz ve hizmetçileriniz sizin kardeşlerinizdir. Allah Teâlâ onları sizin idarenize ve emrinize vermiştir. Kimin idaresi altında kardeşi olursa ona yediğinden yedirsin, giydiğinden giydirsin…”(1)
Bu Hadis-i Şerif Kavlî Sünnet’e bir misaldir.
FİİLÎ SÜNNET:
Resulullah’ın Şaban ayındaki nâfile orucu ile ilgili açıklaması fiilî sünnete güzel bir örnektir:
Hz. Âişe şöyle nakleder: “Rasulullah (s.a.v.) öylesine oruç tutardı ki biz daha artık iftar etmez derdik. Bir kere de iftar etti mi biz artık daha oruca niyet etmez derdik.”(2)
TAKRİRÎ SÜNNET:
Yine Ebû Saîd el-Hudrî (r.a)’nin rivâyetine göre; “Ashâb-ı Kirâmdan biri, sefer sırasında yılan sokmuş bir kabîle reîsini Fâtiha Sûresini okuyarak tedâvî eder, karşılığında bir miktar koyun alırlar. Arkadaşları koyunları paylaşalım derler. Tedâvîyi yapan; ‘Hele durun, Resûlullah (s.a.v)’e bir soralım’ der. Dönüşte durumu arzederler. Resûlullah (s.a.v);
“Fâtiha’nın şifâ vereceğini nereden biliyordun? Koyunları bölüşün, bir pay da bana bırakın” buyurmuştur. (3)
Bu üç kısım ile ilgili hadisleri bütün hadis kitaplarında buluruz.
————————————————–
1) Buhârî, İmân, 22; Edeb, 44; Müslim, İmân, 38, 40.
2) Buhâri Savm 52-53; Müslim Sıyâm, 175 179; Muvatta Sıyâm, 56.
3) Buhârî,Tıb: 33-39; Müslim,Selâm: 23.
Muhammed Mücahid Okcu
